วัฒนธรรม ประเพณี พิธีกรรมที่สำคัญ

อันเป็นเอกลักษณ์ของตำบลสองพี่น้อง

                        วัฒนธรรมประเพณี  รวมทั้งพิธีกรรมและความเชื่อของชาวตำบลสองพี่น้อง  ส่วนใหญ่จะมาจากความเชื่อตามธรรมเนียมของชาวจีน  ซึ่งในบางครั้งชาวไทยก็ยังรับเอาวัฒนธรรมและความเชื่อเหล่านี้ไปใช้ด้วยเช่นกัน 

                         เทศกาลตรุษจีน
                         เทศกาลตรุษจีนของชาวตำบลสองพี่น้องจะเริ่มตั้งแต่  วันแรม 14 ค่ำ เดือน 2เป็นต้นไป วันแรกของเทศกาลตรุษจีนนี้เราเรียกว่า วันจ่าย  ชาวสองพี่น้องเชื้อสายจีนรวมทั้งคนไทยด้วยจะออกมาจับจ่ายซื้อข้าวของและอาหารที่จำเป็นในการเซ่นไหว้บรรพบุรุษ   ในวันจ่ายนี้ตลาดบางลี่จะคึกคักมากมี ผู้คนมากมายเป็นวันที่มีเงินสะพัดมากที่สุดในรอบปีก็ว่าได้               วันที่สองของเทศกาลตรุษจีน คือ วันแรม 15 ค่ำ เดือน 2 หรือวันไหว้ ชาวจีนถือว่าวันนี้เป็นวันสิ้นปี ทุกบ้านจะต้องตื่นขึ้นมาเตรียมของเซ่นไหว้และทำอาหารแต่เช้ามืดโดยในช่วงเช้าจะมีการเซ่นไหว้เทวดาประจำบ้านผู้ปกปักษ์ดูแล   หรือ เหล่าเอี๊ย  และตี่จู่เอี๊ย  ซึ่งของเซ่นไหว้ประกอบไปด้วย

                      -        ขนมเทียน

ในบางบ้านอาจมีการไหว้ศาลพระภูมิเจ้าที่ และไหว้พระพุทธรูปด้วย ซึ่งเป็นการนำเอาความเชื่อแบบไทยผสม

เข้าไป และเมื่อเซ่นไหว้เทวดาประจำบ้าน หรือเหล่าเอี๊ย และ ตี่จู่เอี๊ยแล้ว  ในช่วงสายก็จะเริ่มเตรียมอาหารเพื่อเซ่นไหว้บรรพบุรุษ  ซึ่งของเซ่นไหว้ประกอบไปด้วย 

            และเนื้อหมู

    -         ผลไม้สามชนิด (หรืออาจจะเป็นห้าชนิดก็ได้) โดยจะต้องมีส้มเป็นหลัก

    -         สุรา

    -        น้ำชา

    -       ข้าวสวย

    -        กับข้าว

    -         ผัดหมี่ซั่ว ซึ่งมีความหมายถึงอายุที่ยืนยาว ดังนั้นในการผัดจึงห้ามตัดเส้นหมี่ซั่วอย่างเด็ดขาด

    -         ขนมเข่ง

    -          ขนมเทียน

    -          ขนมถ้วยฟู หรือขนมสาลี่ ซึ่งมีความหมายถึงความรุ่งเรืองเฟื่องฟู

    -          ขนมหวานอื่น ๆ

    -          กระดาษเงินกระดาษทอง

    -          ของไหว้อื่น ๆ

 
                       ในการเซ่นไหว้บรรพบุรุษนี้  ชาวสองพี่น้องจะนำรูปถ่ายของบรรพบุรุษมาตั้งไว้บริเวณโถงกลางของบ้าน  แล้วลูกหลานทุกคนจะจุดธูปเทียนเพื่อเชิญบรรพบุรุษมารับประทานอาหารที่เตรียมไว้ให้  ทิ้งไว้จนกระทั่งธูปหมดดอก  จึงจะลาของไหว้ต่าง ๆ ได้ จากนั้นก็จะนำกระดาษเงินกระดาษทองไปเผา ซึ่งชาวสองพี่น้องเชื่อว่าเป็นการส่งเงินและทองไปให้บรรพบุรุษได้ใช้สอยในอีกโลกหนึ่ง  หลังจากเซ่นไหว้บรรพบุรุษเรียบร้อยแล้วก็ถึงเวลาของการแจกเงินใส่ในซองสีแดง ที่เรียกว่า อั่งเปา หรือ แต๊ะเอียให้กับเด็ก ๆ เพื่อให้เด็ก ๆ นำเงินไปใช้เที่ยวในวันขึ้นปีใหม่

                       สำหรับในบางบ้านยังมีการเซ่นไหว้ผีไม่มีญาติ หรือวิญญาณเร่ร่อนในช่วงบ่ายอีกด้วย ซึ่งชาวสองพี่น้องเรียกผีไม่มีญาติ หรือวิญญาณเร่ร่อนเหล่านี้ว่า ห่อเฮียตี๋ ซึ่งจะต้องจัดเตรียมอาหารไว้มาก ๆ เพื่อเลี้ยงวิญญาณที่ไม่มีลูกหลานหรือญาติพี่น้องเซ่นไหว้ในวันตรุษจีน 

                       หลังจากเสร็จพิธีเซ่นไหว้ต่าง ๆ แล้ว ชาวสองพี่น้องก็จะเริ่มเก็บกวาดทำความสะอาดบ้านเรือนให้เรียบร้อยภายในวันสิ้นปีนี้ ชาวสองพี่น้องยังเชื่ออีกว่าวันนี้ทุกบ้านจะต้องหุงข้าวไว้ให้เต็มหม้อและจะทิ้งข้าวคาหม้อไว้ข้ามคืนไปถึงวันขึ้นปีใหม่เพื่อเป็นเคล็ดว่าจะได้มีกินมีใช้ไปตลอดทั้งปี

                       ในปัจจุบันคนไทยในสองพี่น้องก็ยังรับเอาประเพณีเซ่นไว้บรรพบุรุษในวันไหว้ไปใช้ด้วยเช่นกัน  และยังมีการต่อยอดความคิดด้วยการเซ่นไหว้แม่ย่านางรถยนต์ในวันนี้อีกด้วย

                       วันที่สามของเทศกาลตรุษจีน คือวันขึ้น1 ค่ำ เดือน 3 เรียกว่าวันเที่ยว ชาวจีนเรียกวันนี้ว่าวันชิวอิก  ซึ่งถือเป็นวันขึ้นปีใหม่ของชาวจีน ในวันนี้ทุกคนจะตื่นแต่เช้า หน้าตายิ้มแย้มแจ่มใส ทักทายกันด้วยคำพูดที่ไพเราะ และพูดแต่เรื่องดี ๆ กล่าวอวยพร ซินเจียอยู่อี่ ซินนี้ฮวกใช้  ให้แก่กัน ไม่มีการพูดคำหยาบหรือสิ่งไม่เป็นมงคล  ทุกคนจะแต่งกายด้วยสีที่เป็นมงคล คือ สีแดง หรือสีชมพู มีการจุดประทัดเฉลิมฉลองกันแต่เช้า ทุกคนจะหยุดทำงานทุกอย่างเพื่อฉลองวันขึ้นปีใหม่ และชาวสองพี่น้องยังเชื่อว่าหากวันนี้ทำงานก็จะต้องทำงานไปตลอดทั้งปี ในวันนี้ทุกบ้านจะไม่มีการกวาดบ้าน เพราะเชื่อว่าจะเป็นการกวาดเอาสิ่งที่เป็นมงคลออกไป  เด็ก ๆ ก็จะได้ใช้เงินอั่งเปา หรือแต๊ะเอียไปเที่ยวหรือซื้อข้าวของที่อยากได้

                       ในวันนี้ชาวสองพี่น้องจะออกมาร่วมกันเฉลิมฉลองโดยทางโรงเจฮกเฮงตั๊วได้จัดขบวนแห่สิงโต การแสดงของคณะหล่อโก้ว (วงดนตรีที่ใช้สำหรับการแสดงเชิดสิงโต) รวมทั้งขบวนแห่ของเด็ก ๆ ลูกหลานชาวสองพี่น้องที่แต่งกายด้วยเสื้อผ้าสวยงามอัญเชิญของเซ่นไหว้ไปถวายแด่องค์ฮุกโจ้วที่โรงเจอีกด้วย  และในเทศกาลตรุษจีนนี้ทางคณะกรรมการโรงเจฮกเฮงตั๊วก็จะจัดให้มีงิ้วเพื่อเป็นการเฉลิมฉลองตลาดบางลี่ 4 คืน ที่บริเวณหน้าพระบรมรูปสมเด็จพระนเรศวรมหาราช ตลาดบางลี่และหลังจากผ่านวันขึ้นปีใหม่ หรือวันชิวอิกไปแล้ว  ชาวสองพี่น้องถือว่ายังอยู่ในช่วงเทศกาลปีใหม่ของชาวจีนอยู่อีก  1  สัปดาห์    โดยจะเรียกเรียงตามลำดับ คือ วันชิวหยี  วันชิวซา วันชิวสี่ วันชิวโหงว และชิวลัก

 ขบวนแห่ของเด็กๆ ในเทศกาลตรุษจีน

                        งานประเพณีสงกรานต์

                        ประเพณีสงกรานต์ของชาวสองพี่น้องจะมีขึ้นในวันที่ 13 เมษายน เหมือนกับประเพณีสงกรานต์โดยทั่วไป โดยชาวสองพี่น้องจะไปทำบุญตักบาตรในตอนเช้า  จากนั้นในช่วงบ่ายก็จะมีพิธีสรงน้ำพระด้วยน้ำอบไทย  รดน้ำขอพรผู้สูงอายุ  และเล่นสาดน้ำสงกรานต์เพื่อคลายร้อนด้วยกัน 

                         แต่จะมีพิธีสำคัญอีกพิธีหนึ่งที่เป็นเอกลักษณ์ของสองพี่น้องนั่นคือ ในช่วงสายของวันสงกรานต์ ทางคณะกรรมการโรงเจฮกเฮงตั๊วจะทำพิธีอัญเชิญองค์ ฮุกโจ้ว พระพุทธรูปทองคำซึ่งเป็นที่เคารพบูชาของชาวสองพี่น้องออกมาให้ชาวสองพี่น้องได้ร่วมกันสรงน้ำเพื่อความเป็นสิริมงคล  ซึ่งจะมีเพียงครั้งเดียวเท่านั้นในหนึ่งปี

                         งานประเพณีสงกรานต์ที่ถือว่าเป็นงานประจำปีของตำบลสองพี่น้องก็คือ งานประเพณีสงกรานต์เทศบาลเมืองสองพี่น้อง   ซึ่งจัดกันในช่วงเทศกาลสงกรานต์ตั้งแต่วันที่ 11 – 13 เมษายนของทุกปี  และได้จัดติดต่อกันเป็นประจำทุกปีมานานกว่า 46 ปีแล้ว งานประเพณีสงกรานต์ของเทศบาลนี้เดิมเรียกว่า งานโรงไฟฟ้า เนื่องจากในสมัยก่อนจัดกันที่บริเวณหน้าโรงผลิตไฟฟ้าของเทศบาล โดยมีพิธีเปิดงานที่ยิ่งใหญ่ รวมทั้งมีกิจกรรมต่าง ๆ มากมาย ทั้งขบวนแห่สงกรานต์ที่สวยงามของหมู่บ้านต่าง ๆ ที่ใกล้เคียง การเล่นน้ำสงกรานต์ และมหรสพทั้งภาพยนตร์ ดนตรี ลิเก รวมทั้งสวนสนุกและความบันเทิง เช่น รถไต่ถัง สาวน้อยตกน้ำ อาหารและสินค้าต่าง ๆ ให้เลือกซื้อเลือกชมมากมาย  ซึ่งในยุคนั้นถือว่าเป็นงานใหญ่ระดับอำเภอเลยทีเดียว                      

                         ปัจจุบันเทศบาลเมืองสองพี่น้องก็ยังคงเอกลักษณ์ของการจัดงานประเพณีสงกรานต์ไว้ โดยยังคงจัดงานตั้งแต่วันที่ 11 – 13 เมษายนของทุกปี และคงรูปแบบของการจัดงานไว้เหมือนเดิม  แต่ได้มีการปรับปรุงกิจกรรมต่าง ๆ ให้เข้ายุคสมัยและสภาพสังคมที่เปลี่ยนแปลงไป       โดยมีวัตถุประสงค์เพื่ออนุรักษ์และสืบสานประเพณีของท้องถิ่นให้คงอยู่สืบไปเช่นเดียวในอดีตที่ผ่านมา

        งิ้วเดือนสี่

                            เทศกาลกินเจ

                            เทศกาลกินเจเป็นเทศกาลที่ชาวไทยเชื้อสายจีนจะร่วมกันทำบุญทำทานด้วยการงดการบริโภคเนื้อสัตว์และผลิตภัณฑ์ที่มาจากสัตว์ทุกชนิด รับประทานแต่พืชผักเพื่อเป็นการให้ชีวิตและงดเว้นการเบียดเบียนสิ่งมีชีวิตด้วยกัน โดยเทศกาลกินเจจะเริ่มตั้งแต่วันขึ้น 1 ค่ำ เดือน 9 ถึงวันขึ้น 9 ค่ำ เดือน 9 ของจีน  รวม 9 วัน แต่สำหรับชาวตลาดบางลี่ เทศกาลกินเจจะเริ่มตั้งแต่วันแรม 15 ค่ำ เดือน 8 ของจีน คือเริ่มก่อนเทศกาล 1 วัน  โดยชาวตลาดบางลี่จะพร้อมใจกันรับประทานอาหารเจ สวมใส่เสื้อผ้าสีขาวและร่วมกันทำบุญที่โรงเจฮกเฮงตั๊วด้วยกัน โดยทางโรงเจจะมีอาหารเจเลี้ยงให้กับประชาชน 3 มื้อตลอดเทศกาลกินเจ (แต่เดิมมีการเลี้ยงอาหารเจมื้อดึกด้วย โดยทางโรงเจจัดทำเพื่อให้เด็ก ๆ ที่มาช่วยทางโรงเจเวียนธูปในตอนค่ำ แต่ปัจจุบันได้ยกเลิกไป)

                            ในวันแรกของเทศกาลกินเจ (ขึ้น 1 ค่ำ เดือน 9) ชาวตลาดบางลี่จะมาร่วมในพิธีเชิญเจ้า หรือที่เรียกกันว่า เฉียวฮุกโจ้ว เพื่อเป็นการเริ่มเทศกาลกินเจ

                            วันที่ 3 ของเทศกาลกินเจ หรือวันชิวซา จะมีพิธีสวดมนต์โดยโรงเจฮกเฮงตั๊วจะนิมนต์พระสงฆ์จากวัดโพธิ์แมน กรุงเทพมหานคร มาเป็นผู้นำสวด   ซึ่งจะสวด 5 ครั้งใน 1 วัน ได้แก่ ตอนเช้ามืด (ประมาณตีห้าครึ่ง) , ก่อนอาหารเช้า ,  ก่อนอาหารกลางวัน , เวลาสี่โมงเย็น และเวลาหนึ่งทุ่มทุกวันจนสิ้นสุดเทศกาลกินเจ ในวันขึ้น 3 ค่ำ และวันขึ้น 6 ค่ำ หรือวันที่ 3 และวันที่ 6 ของการกินเจก็จะมีพิธีเชิญเจ้าใหญ่ หรือ ตั่วเจคี้มาร่วมพิธีกินเจด้วย 

                          งานประเพณีลอยกระทงวัดอัมพวัน

                           งานประเพณีลอยกระทงวัดอัมพวันเป็นงานประจำปีที่จัดติดต่อกันมานานกว่า 50 ปี โดยจัดขึ้นที่วัดอัมพวัน ในวันขึ้น 14 ค่ำ เดือน 12 ถึงวันแรม 1 ค่ำ เดือน 12 รวมระยะเวลา 3 วัน 3 คืน ซึ่งเป็นงานประเพณีที่เก่าแก่ของ

ท้องถิ่น และเป็นงานใหญ่ระดับอำเภออีกงานหนึ่ง

                           ในวันแรกของการจัดงานคือวันขึ้น 14 ค่ำ เดือน 12 ตอนกลางวันจะมีพิธีสงฆ์ โดยประชาชนชาวสองพี่น้องจะมาร่วมพิธีที่บริเวณหน้าพระนอนวัดอัมพวัน นอกจากนี้ชาวคลองมะดันและใกล้เคียง โดยเฉพาะผู้หญิงและเด็ก ๆ จะมาร่วมกันประดิษฐ์กระทงให้กับวัดอัมพวัน เพื่อนำไปจำหน่ายในคืนวันลอยกระทงด้วย

                          ทุกคืนของการจัดงานจะมีกิจกรรมความบันเทิง  มหรสพสมโภช    และการออกร้านจำหน่ายสินค้ามากมายในคืนวันลอยกระทงเมื่อใกล้เวลาเที่ยงคืน พระสงฆ์และประชาชนจะร่วมในขบวนแห่นำกระทงไปเวียนรอบพระปรางค์วัดอัมพวัน 3 รอบ  ทำพิธีรับศีล แล้วจึงนำกระทงไปลอยที่คลองมะดันบริเวณหน้าวัดในตอนเที่ยงคืนเพื่อเป็นการบูชารอยพระพุทธบาทตามตำนานลอยกระทงแต่โบราณ

                           ในตอนค่ำก็จะมีพิธีเปิดงานประเพณีลอยกระทงของเทศบาลเมืองสองพี่น้องที่สวยงามและยิ่งใหญ่ เล่าขานถึงตำนานการลอยกระทงให้คนรุ่นหลังได้ทราบ และร่วมกันอนุรักษ์และสืบสานให้คงอยู่สืบไป     พร้อมทั้งมีกิจกรรมมากมาย   อาทิ   การประกวดนางนพมาศ การประกวดนางงามเกินร้อย การประกวดคู่รักตายาย การประกวดคุณยายนพมาศ รวมทั้งการแสดง และความบันเทิงมากมายบนเวที